Bijeenkomst basisvaardigheden, vinger aan de pols

30 juni 2022 Ronde-tafel-gesprek van vakexperts wiskunde/rekenen uit po, vo en mbo, en enkele gasten Tijdens de Panama Conferentie, Woudschoten, Zeist. Een gezamenlijk initiatief van WvM, Panama, NVORWO, NVvW, ELWIeR en SLO Zie ook het dossier Basisvaardigheden.

Verslag

Er wordt in het seizoen 2022-2023 stevig ‘gewerkt’ aan kerndoelen/eindtermen/examenprogramma’s/rekeneisen van wiskunde-rekenen in po, vo en mbo:

• PO/VO-onderbouw – commissie (actualiseren kerndoelen po en onderbouw vo)
• VO – vmbo – commissie (examen vmbo)
• VO – havo-vwo – commissie (examen havo/vwo)
• MBO – (invoering schoolexamens rekenen)

Naast (en verweven met) deze curriculumvernieuwingen is er – zoals zo vaak – een debat over ‘basisvaardigheden’. Op 12 mei 2022 verscheen er vanuit OCW meer informatie over de plannen w.b. Masterplan, o.a. op basis van een evaluatie van de referentieniveaus (zoals beschreven in het referentiekader taal en rekenen).

De bijeenkomst van 30 juni 2022 is een follow-up van 21-1-2022

In de inleiding worden twee sheets getoond:

Klik voor uitvergroting	Probleemoplossen bestaat uit meer dan alleen uitrekenen. Dit zou eventueel ook van invloed kunnen zijn op de definitie van basisvaardigheden.
Klik voor uitvergroting	De verschillende ontwikkelingen in 2022 e.v. (discussies over kerndoelen en examenprogramma’s/eindtermen)

Na deze inleiding zijn er vier inleiders. Bij iedere inleider wordt steeds een vraag gesteld aan de zaal. Er zijn ongeveer 80 mensen bij deze bijeenkomst, voornamelijk bezoekers van de panama conferentie, en enkele genodigden (NVORWO, NVvW, WvM, Inspectie, Onderwijsraad).

[collapsibles]
[collapse title=”Lopende opdrachten bij de SLO w.b. po/vo – Marc van Zanten – SLO”]
In zijn inleiding geeft Marc van Zanten een overzicht van de verschillende ontwikkelingen. In een van zijn sheets zet hij de ontwikkelingen bij elkaar.

Kerndoelen discussie

Opmerkingen naar m.vanzanten [at] slo.nl

De vraag aan de zaal: Ongeacht wat we verstaan onder ‘basis’, het gaat in ieder geval om basiskennis, basisvaardigheden en basisinzichten! Enkele reacties (N=30):

• Eens, ik zou attitude en overtuigingen ook willen meenemen
• Ja, maar wees wel duidelijk of deze begrippen naast elkaar staan (onderling verbonden) of allemaal onder basisvaardigheden vallen.
• Mee eens, want deze drieslag is van belang
• Mee eens, waarbij wel geldt dat niet alledrie even makkelijk te toetsen zijn (en dat hoort er ook altijd bij)
• Natuurlijk: weten wat, weten hoe, weten waarom.

[/collapse]
[collapse title=”Reflectie op de evaluatie van de referentieniveaus – Monica Wijers”]
Monica Wijers was in 2007 betrokken bij het schrijven van het referentiekader rekenen, en zij geeft een reflectie in drie stappen: verleden, heden en toekomst (van het referentiekader rekenen).

Opmerkingen naar m.wijers [at] uu.nl

De vraag aan de zaal: Is het referentiekader rekenen overbodig geworden? Enkele reacties (N=53):

• Helpt leerkrachten wel om open, rijkere vragen te stellen (1S tov 1F)
• Wel zou het prettig zijn om met 1 ding te werken lijkt ons. Dat zorgt voor eenduidigheid en duidelijkheid.
• Nee want het referentiekader rekenen zou de doorlopende lijnen moeten bewaken
• Ik denk dat het referentiekader wel heel goed sturing kan geven aan wat er beheerst moet worden aan het eind van het PO, VO en MBO. Maar het moet wel samenhangen met de andere beleidsdocumenten die ontwikkeld worden.
• Nog niet, ligt aan de nieuwe ontwikkelingen van de kerndoelen

[/collapse]
[collapse title=”Tussenstand nieuwe rekeneisen mbo – Hans Voskamp – Cinop”]
Hans Voskamp zet kort uiteen hoe de ontwikkelingen gaan binnen het mbo als het gaat om de nieuwe rekeneisen. Er zijn binnen die nieuwe rekeneisen belangrijke beslissingen genomen over het functioneel inkleden van basisvaardigheden. Er zullen alleen eisen gesteld worden aan de studenten als het gaat om het functioneel inzetten van rekenvaardigheden.

Opmerkingen naar hvoskamp [at] cinop.nl

De vraag aan de zaal: Is het toelaten van de rekenmachine bij het examen rekenen mbo een stap voorwaarts w.b. basisvaardigheden rekenen? Enkele reacties (N=48):

• Ja, zeker. Zonder is niet meer van deze tijd en leren omgaan met rekenmachine is belangrijk
• Zeker! Het komt nu aan op dat studenten begrijpen wat ze moeten doen en hoe ze de rekenmachine kunnen inzetten
• Vraag: hoe zit dit voor bijv. Onderwijsassistenten? (Die hebben wel een bepaald niveau nodig voor de pabo?) + je wil toch ook dat er nog dingen zonder rekenmachine kunnen worden uirgerekend?
• Ja. Dan is er meer ruimte voor redeneervaardigheden
• Nee, wanneer het om 1f of 1s niveau is niet.

[/collapse]
[collapse title=”Internationale ontwikkelingen – Kees Hoogland – HU”]
Kees Hoogland is lector bij de Hogeschool Utrecht, en legt in zijn inleiding de verbinding met gecijferdheid. In een korte historische schets laat hij zien dat zaken ‘schuiven’ als het gaat om basisvaardigheden, en dat heeft alles te maken met de veranderingen in de maatschappij.

Opmerkingen naar kees.hoogland [at] hu.nl

Samengevat

De vraag aan de zaal: Zouden basisvaardigheden niet moeten gaan over inclusie en participatie? Enkele reacties (N=40):

• Niet alleen. Vergeet (voorbereiding op) hogere orde vaardigheden niet! Redeneren, combineren, formaliseren, algoritmiseren, etc. Alleen aandacht voor ‘rekenen’ is te beperkt.
• jazeker, maar inclusie en participatie zijn (net als basisvaardigheden?) nog niet zo strak gedefinieerd dat dit voldoende richting geeft om doelen op te stellen.
• Ja, vooral bij het niveau 1F moeten kinderen in staat zijn om basale rekenvaardigheid te tonen om te kunnen participeren in de (veranderende) maatschappij. Het gaat hierbij mijns inziens vooral om functionele basisvaardigheid.
• Ja maar inclusie vind ik nog wel een vage term. Let erop dat dit goed uitgewerkt wordt, zodat het niet mis gaat.
• Best een interessant vraagstuk, zoals u het stelt denk ik dat daar veel winst kan worden behaald en zeker kan worden toegepast in het po. Kinderen leren nog ‘gewoon’ rekenen, maar wel functioneel. Daarnaast leer je ze goed met de rekenmachine omgaan, dat doen we immers zelf ook met grote getallen toch?

[/collapse]
[/collapsibles]

Verwijzingen

• Van den Broek, A., Bron, J., Gubbels, J., Gijsel, M., Hoogeveen, M., Lentjes, J., Muja, A., Prenger, J., Schmidt, V., Van Silfhout, G., In ’t Zandt, M. and Van Zanten, M. (2022). Analyse en evaluatie referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen (PDF). Nijmegen/Amersfoort: ResearchNed/Expertisecentrum Nederlands/SLO.
• SLO-programma Basisvaardigheden
• Vakvernieuwingen wiskunde/rekenen