Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling

In dit artikel geeft Jos Smits de lerarenopleider en de docent handvatten om het thema duurzame ontwikkeling in de opleiding of op school een plaats te geven.

Wat je vindt in dit artikel

Vrijwel dagelijks bereiken ons via de krant en actualiteitenprogramma’s verontrustende berichten over klimaatverandering, ontbossing, uitputting van grondstofvoorraden, uitsterven van dier- en plantensoorten, voedselproductie, etc. Het is tegenwoordig in het onderwijs gelukkig gebruikelijk om veel aandacht te besteden aan de wereld om ons heen en daarbij aan leerlingen duidelijk te maken wat de betekenis en relevantie van een bepaald schoolvak is. Het ligt dus voor de hand om ook aandacht te besteden aan de serieuze bedreigingen waaraan onze wereld, en dus ook wijzelf, zijn blootgesteld, met name in het onderwijs in techniek en natuurwetenschappen. Daarbij is een positieve benadering toon belangrijk: leerlingen moeten weten dat er wel degelijk mogelijkheden zijn om de problemen aan te pakken. Het gaat immers om de generatie die de spreekwoordelijke toekomst heeft. Dit artikel bevat achtergrondinformatie voor de lerarenopleider, opdrachten voor in de opleiding en informatie voor de leraar (in opleiding).

Inleiding op het thema, voor leraren in opleiding

In de onderstaande tekst wordt het thema kort behandeld, met speciale aandacht voor schoonmaaktechnologie, schonere technologie, recycling en het concept “van wieg tot wieg” (“cradle to cradle”). Aan het einde van de tekst is een aantal bronnen opgenomen waarmee leraren zich verder in het thema kunnen verdiepen.

• Download: Leestekst duurzame ontwikkeling

Het thema duurzame ontwikkeling kan op allerlei manieren in de les worden behandeld. De onderstaande download bevat enkele handvatten voor geschikte didactiek en bronnen voor leerlingen.

• Download: Didactiek van duurzame ontwikkeling
• Download: Achtergrondinformatie over duurzaam watergebruik op school. Het geeft handreikingen over hoe je als leraar om kunt gaan met praktische problemen. Leerlingen werken met een concreet probleem: de hoge waterrekening van de school.

Voor lerarenopleiders

Er is nog niet veel onderzoek gedaan naar de succesfactoren van leren over duurzame ontwikkeling.

1. Een aardige aanzet tot dit soort onderzoek vind je het artikel “METHODS OF SUCCESSFUL LEARNING IN ENVIRONMENTAL EDUCATION” van Zdravka KOSTOVA en Emin ATASOY in Journal of theory and practice in education (2008/4)
2. In het Hoger Onderwijs komt steeds meer aandacht voor het thema duurzame ontwikkeling. Je vindt een overzichtelijke beschrijving van de stand van zaken in een aantal landen in Europa in het artikel “Implementing Education for Sustainable Development in Higher Education Institutes”, te vinden via de website van SenterNovem: http://www.senternovem.nl/leren_voor_duurzame_ontwikkeling/publicaties
3. Het onderwijs in “duurzame ontwikkeling” is historisch gezien gebaseerd op de introductie van natuur- en milieu-educatie in het onderwijs. Een bespreking van de pedagogische fundamenten van deze educatie vind je in het artikel van Jan Marten Praamsma.

• Download: Praamsma, Pedagogische fundamenten

De onderstaande opdrachten geven u als opleider voorbeelden van materiaal voor gebruik in uw cursussen.

• Download: Opdrachten voor studenten