Breatharians

Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen.

Context:

Er is een groep mensen de zgn. Breatharians, die geloven dat ze net als planten alleen van lucht, licht en water kunnen leven. Een paar weken geleden is een van hen in Australië een weddenschap aangegaan. Hij beweerde dat hij minimaal 6 weken kon leven zonder voedsel, alleen water, licht en lucht. Na 3 dagen moest deze persoon echter zijn poging staken wegens ondervoeding. De Breatharian was er echter van overtuigd dat dit kwam omdat de lucht niet zuiver genoeg was. Vreemd genoeg stonden de planten in de omgeving van de Breatharian er na 6 weken wel nog steeds prima bij. Planten kunnen wel leven van lucht, licht en water. Zij kunnen namelijk energie van de zon gebruiken om zelf uit lucht en water suikers te maken. Suikers maken uit lucht en water onder invloed van zonlicht, dat is toch bijna ongelooflijk!

Perspectief:
Oorzaak onderzoeken

Vraag:
Hoe beïnvloedt licht de vorming van suikers?

Activiteiten:

• Leerlingen moeten eerst op basis bovengenoemde introductie een hypothese formuleren. voor de vraag
• Daarna leiden ze daar een voorspelling vanaf: als…dan…
• Vervolgens bedenken ze een proef waarmee ze hun voorspelling kunnen toetsen. Daarbij wordt hen aangegeven dat planten suikers opslaan in de vorm van zetmeel en wordt hen verteld hoe je aanwezigheid van zetmeel in een blad kan aantonen…
• Leerlingen voeren het experiment uit
• Leerlingen interpreteren de resultaten en beantwoorden de vraag

Antwoord:
Licht is nodig voor vorming van zetmeel in de plant

Inzicht:
Planten kunnen hun eigen voedsel maken uit lucht en water onder invloed van zonlicht.

Ontwerpproces van de docent

Al enige jaren liet Johan leerlingen een proefje uitvoeren waarmee ze invloed van licht op zetmeelvorming konden aantonen. Leerlingen werkte daarbij aan de hand van een voorschrift uit het boek. Johan wil leerlingen enerzijds meer laten nadenken over het experiment, anderzijds wil hij leerlingen meer laten verwonderen over wat planten eigenlijk presteren. Hij zoekt via google op de trefwoorden fotosynthese en vindt niet direct iets spannends. Dan probeert hij het met het trefwoord autotroof en komt vervolgens terecht bij een artikel over Breatharians. Dit lijkt hem een geschikte ingang omdat zo expliciet wordt gemaakt dat planten iets kunnen wat wij helemaal niet kunnen.

Vervolgens vraagt hij zich af hoe hij het bestaande practicumvoorschrift wat meer kan openen, zodat leerlingen meer zelf over de proef gaan nadenken. Aanvankelijk wil hij de proef ook uitbreiden met onderzoek naar lucht en water. Hij schat echter in dat dit te veel tijd gaat kosten en besluit alleen de invloed van licht centraal te stellen en hiervoor dezelfde vraag te gebruiken als in zijn eerdere practicumopzet. Dit is een vraag naar oorzaak-gevolg relatie vandaar dat hij ook perspectief oorzaak onderzoeken gebruikt om zijn activiteiten te structureren.

Hij laat leerlingen eerst expliciet een hypothese formuleren, deze kunnen ze eigenlijk opzoeken in de introductie. Hij denkt dat leerlingen op basis hiervan wel voorspellingen kunnen formuleren. Dit geeft op zijn beurt weer richting aan het bedenken van een experiment. Hij realiseert zich echter dat leerlingen nog niet weten dat planten suikers als zetmeel opslaan en hoe ze dit kunnen aantonen. Hij besluit dit dan ook bij de betreffende activiteit vermelden.