Curriculumnadrukken – Werkvorm om studenten na te laten denken over hun visie op hun vak

Leraren in opleiding moeten hun visie op het onderwijs in hun vak vormen en kunnen verwoorden. SLO heeft een werkvorm ontwikkeld die daarbij kan helpen. In NVOX is al eerder een begeleidend artikel verschenen (Woldhuis & Pieters, 2020). De werkvorm is geschreven voor vaksecties, maar kan – met mogelijke uitzondering van stap 5 – prima gebruikt worden door een groep studenten en stap 1 t/m 3 zijn zelfs prima uitvoerbaar voor een individuele student.

De werkvorm is gebaseerd op de curriculumnadrukken van Roberts (Roberts, 1982; Roberts, 1988). De Canadese onderzoeker Douglas Roberts onderzocht tientallen recente en oudere lesmethodes – vanaf het begin van de 20ste eeuw – op het beeld van natuurwetenschap dat zij wilden overbrengen. Hij ordende die verschillende beelden in zeven curriculum emphases, ‘curriculumnadrukken’, die ieder een eigen antwoord geven op de vragen: “Wat is natuurwetenschap?” “Wat heeft een leerling nodig?” “Wat doet een docent?” en “Wat heeft de maatschappij nodig?”

[collapsibles]

[collapse title=”De zeven curriculumnadrukken”]

• Correcte verklaringen: leerlingen leren wetenschappelijke verklaringen die helpen de materiële wereld beter te begrijpen.
• Stevige basis: leerlingen bereiden zich goed voor om in de volgende fase van hun opleiding verder te gaan met natuurwetenschap.
• Structuur van de (natuur)wetenschap: leerlingen hebben begrip nodig over de werking van het systeem natuurwetenschap om claims van anderen te kunnen beoordelen.
• Competentieontwikkeling: leerlingen maken zich door regelmatig oefenen natuurwetenschappelijke vaardigheden meester waarmee ze een veelheid van problemen kunnen aanpakken.
• Natuurwetenschap als cultuuruiting: leerlingen leren over de invloeden van en op het wetenschappelijk denken.
• Natuurwetenschap voor dagelijks leven en werk: leerlingen hebben natuurwetenschappelijke kennis nodig om met de producten en diensten van de moderne wetenschap om te gaan, in hun beroep of in hun privéleven.
• Natuurwetenschap, technologie en samenleving: leerlingen hebben natuurwetenschappelijke kennis nodig om volwaardig deel te kunnen nemen aan het maatschappelijke debat en verantwoorde besluiten te nemen.

[/collapse]

[/collapsibles]

De werkvorm in het kort

[collapsibles]

[collapse title=”Wat vind ik het belangrijkst?”]

In de werkvorm wordt deelnemers gevraagd om per categorie (wetenschap, leerling, leraar, maatschappij) aan te geven met welke van zeven gegeven antwoorden (ieder horende bij een curriculumnadruk) ze het het meeste eens zijn of het belangrijkst vinden. Zo worden studenten blootgesteld aan een breed scala van mogelijke antwoorden en worden ze ook gedwongen om te prioriteren tussen meerdere antwoorden waar ze het mee eens zijn.

[/collapse]

[collapse title=”Zit er samenhang in mijn antwoorden?”]

Nadat studenten hun antwoord hebben gekozen, kun je het overzicht met de nadrukken laten zien, zodat studenten reflecteren over de aan- of afwezigheid van samenhang in hun antwoorden. Het ene is hierbij natuurlijk niet inherent beter is dan het andere, maar het dwingt studenten wel te reflecteren over waarom ze het bij alle vragen sterk eens waren met één nadruk, of juist bij iedere vraag een andere nadruk hadden.

[/collapse]

[collapse title=”Denken anderen er ook zo over?”]

De volgende stap is om daarover met elkaar in gesprek te gaan. Zo moeten studenten hun keuzes verwoorden en verantwoorden. Ook kan het horen van argumenten van anderen, zeker als zij lesgeven aan andere leerlingen of in andere contexten, studenten op nieuwe gedachten brengen.

[/collapse]

[collapse title=”Zie ik dit terug in mijn onderwijs?”]

Uiteindelijk moet een visie natuurlijk terug te zien zijn in het onderwijs en daarover gaat de laatste stap: studenten reflecteren over hoe hun visie al dan niet overeenkomt met hun onderwijs. Omdat de groep studenten in de meeste gevallen lesgeeft op verschillende vormen is de gezamenlijke discussie die voor vaksecties op de website beschreven wordt waarschijnlijk niet geschikt. In plaats daarvan kun je studenten vragen hier individueel op te reflecteren.

[/collapse]

[/collapsibles]

Handboek

In het handboek natuurkundedidactiek (Kortland, Mooldijk & Poorthuis, 2017) worden de curriculumnadrukken (daar curriculumaccenten genoemd) ook besproken.
Op de bijbehorende website zijn activiteiten opgenomen om aan de hand van de curriculumnadrukken te reflecteren op eigen lesgeven en de methode.

[collapsibles]

[collapse title=”Verwijzingen”]

Link naar de werkvorm

https://slo.nl/thema/vakspecifieke-thema/natuur-techniek/curriculum-nadruk/

Literatuur

Kortland, K., Mooldijk, A., & Poorthuis, H. (2017). Handboek Natuurkundedidactiek. Amsterdam: Epsilon Uitgaven.

Roberts, D.A. (1982). Developing the concept of “curriculum emphases” in science education’. Science Education, 66 (2), 243-60.

Roberts, D.A. (1988). What counts as science education? In P. J. Fensham (ed.), Development and Dilemmas in Science Education. London: Falmer Press, 27–54.

Woldhuis, E., & Pieters, M. (2020). Curriculumnadrukken. NVOX 38 (3), 128-129.

[/collapse]

[/collapsibles]