Taalontwikkelende didactiek voor binask
Taalgericht vakonderwijs is vakonderwijs waarin expliciete taaldoelen worden gesteld, dat contextrijk is, vol interactiemogelijkheden zit en waarbinnen de benodigde taalsteun wordt geboden.
Uitgangspunt van taalgericht vakonderwijs is dat taal, leren en denken onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden (www.taalgerichtvakonderwijs.nl). In een inleidende weblezing door Maaike Hajer worden de algemene principes van taalgericht vakonderwijs uitgelegd, waarna in twee vakspecifieke weblezingen deze principes door Gerald van Dijk worden ingekleurd voor natuurkunde en scheikunde. De tijdelijke weblectures worden in de loop van 2012 vervangen door definitieve versies. Voor biologie hopen we nog materiaal toe te voegen. In de andere downloads vindt u achtergrondartikelen voor studenten, literatuur voor opleiders, verwerkingsopdrachten en literatuurverwijzingen.
[collapsibles]
[collapse title=’Inleiding taalgericht vakonderwijs, niet vakspecifiek’]
In de onderstaande weblezing (60 min) kunt u met behulp van de knoppen links onder de video inzoomen op de presentator of de powerpoint. Als u met de cursor naar rechterkant van uw scherm gaat, zal het overzicht van de slides oplichten. Kies daarbinnen desgewenst de sheet waar u wilt instappen in de lezing. U kunt ook op een specifieke plaats in de presentatie de schuifbalk stil zetten en voor die plaats een hyperlink naar uw klembord kopiëren. Gebruik daarvoor de knop onder het presentatiescherm. Op die manier kunt u belangstellenden naar een specifiek fragment verwijzen.
Door Maaike Hajer over taalgericht vakonderwijs:
- Weblezing deel 1: Het wat en waarom van taalgericht vakonderwijs – het verschil tussen schooltaal en dagelijkse taal
- Weblezing deel 2: Didactische principes en leertheoretische achtergronden – context, interactie, taalsteun, gericht op vakdoelen
- Weblezing deel 3: Het plannen van taalgerichte lessen
- Weblezing deel 4: Werken aan taalbeleid op schoolniveau
- Download: Hajer, M. (2008). De lat hoog voor vakonderwijs: taalbeleid in de klas via taalgerichte vakdidactiek. VONK, 38e jaargang, nummer 1. Algemeen inleidend artikel
[/collapse]
[collapse title=’Taalgericht natuur- en scheikundeonderwijs’]
In de eerste lezing over nask (25 min) wordt de natuur- en scheikundetaal geanalyseerd en worden de moeilijkheden van leerlingen beschreven. In de tweede weblezing (35 min) worden voorbeelden van oplossingen gegeven. Zie voor het gebruik van de knoppen bij de lezing het commentaar op deze pagina boven de weblezing van Hajer.
- Weblezing 1 van Gerald van Dijk over kenmerken van natuur- en scheikundetaal
- Download: Inhoud van powerpoint bij weblezing 1 van Van Dijk
- Weblezing 2 van Gerald van Dijk over taalontwikkelende natuur- en scheikundedidactiek
- Download: Inhoud van powerpoint bij weblezing 2 van Van Dijk
Artikelen en opdrachten
De onderstaande downloads bevatten de verwerkingsopdrachten bij de twee weblezingen van Van Dijk
- Download: Verwerkingsopdrachten bij weblezing 1 van Van Dijk
- Download: Verwerkingsopdrachten bij weblezing 2 van Van Dijk
In het onderstaande artikel wordt taalgericht natuur- en scheikundeonderwijs beschreven vanuit een stappenplan voor begripsontwikkeling. Het artikel bevat aan het einde een aantal verwerkingsopdrachten.
OriënterenVoorkennis zichtbaar makenInterveniërenHerformulerenToepassen en transfer bevorderenReflecteren
- Download: Van Dijk, Poorthuis, Hajer (2012) Natuur- en Scheikundedidactiek en Taal: De leerling verklaart
[/collapse]
[collapse title=’Taalgericht biologieonderwijs’]
De onderstaande download bevat een artikel van de hand van Henriëtte de Bruijn uit de Impuls. Ze geeft daarin een fraai voorbeeld van taalsteun bij het begrip fotosynthese.
[/collapse]
[collapse title=’Bronnen’]
Hieronder vindt u bovenstaande bronnen en een verzameling kernpublicaties en websites voor opleiders en studenten. U vindt er bijvoorbeeld koppelingen naar taalgerichte binask-lessen met bijbehorende docentenhandleiding voor binask, die zijn gemaakt door teams van vakdidactici en taaldidactici.
[/collapse]
[collapse title=’Algemene bronnen over taalgericht vakonderijs’]
- Literatuur: Hajer, M., & Meestringa, T. (2009). Handboek taalgericht vakonderwijs. Bussum: Coutinho
- Literatuur: Hajer, M., Hanson, M., Hijlkema, B., & Riteco, A. (2007). Open Ogen in de Kleurrijke Klas. Bussum: Coutinho. Hoofdstuk 3
- Download: Hajer, M. (2008). De lat hoog voor vakonderwijs: taalbeleid in de klas via taalgerichte vakdidactiek. VONK, 38e jaargang, nummer 1. Algemeen inleidend artikel
- Website: Inleidende weblezing door Maaike Hajer
- Website: Kennisplatform voor de taalontwikkelende leraar
- Website: www.taalgerichtvakonderwijs.nl. Algemene site over taalgericht vakonderwijs, met enkele vakspecifieke bronnen
- Website: Kijkwijzer (observatie- en analyse-instrument)
[/collapse]
[collapse title=’Bronnen voor studenten’]
- Website: 2 opeenvolgende weblezingen over taalgerichte natuur- en scheikundedidactiek door Gerald van Dijk. deel 1 en deel 2
- Download: Van Dijk, Poorthuis, Hajer (2012) Natuur- en Scheikundedidactiek en Taal: De leerling verklaart
- Download: De Bruijn (2009) De taal van Natuurwetenschappen
- ECENT artikel: Taalgericht vakonderwijs voor techniek. Een collectie met informatie over taalgerichte technieklessen, ook voor natuurkunde bruikbaar
[/collapse]
[collapse title=’Bronnen voor opleiders’]
- Literatuur: Lemke, J. (1993). Talking Science, Language, learning and values. Norwood, New Jersey: APC
- Literatuur: Kress, G., Jewitt, C., Ogborn, J., & Tsatsarelis, C. (2001). Multimodal Teaching and Learning, The rhetorics of the sciene classroom. London: Continuum
- Literatuur: Ross, K., Lakin, L., & McKechnie, J. (2010). Teaching secondary science, constructing meaning and developing understanding. NY: David Fulton
- Literatuur: Loughran, J., Berry, A., & Mulhall, P. (2006). Understanding and Developing Science Teachers’Pedagogical Content Knowledge. Sense, Rotterdam
[/collapse]
[collapse title=’Voorbeeld lesbrieven + handleiding’]
- Website: Lesbrief en handleiding voor techniek, maar relevant voor natuurkunde omdat technisch ontwerpen een leerinhoud is binnen dat vak
- Website: Lesbrief en handleiding voor biologie
- Website: Lesbrief en handleiding voor verzorging
[/collapse]
[/collapsibles]
Voorbeeld van een video (om te observeren)
Reactievergelijking en tribune-ionen (bovenbouw). Dit is een niet taalgerichte uitleg ter analyse met de kijkwijzer, of om suggesties te genereren om de uitleg taalgericht te maken.
Andere video’s
Video’s van lessen, over mogelijkheden van taalgerichte natuur- en scheikundelessen
- Website: Taaltaken in beroepsgericht vmbo en mbo. Op scriptfactory.nl
- Website: Zichtbare taaltaken in het mbo. Op www.filmmettaal.nl. Inloggegevens beschikbaar op de site.
- Website: Niet-taalgerichte nasklessen, ter analyse met kijkwijzer, beschikbaar na inloggen. Op timssvideo.com. Inloggegevens beschikbaar per email.
- Website: DVD bij kijkwijzer. Op www.taalgerichtvakonderwijs.nl
